ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ

                               

 Ο κόσμος της φύσης, και ειδικότερα τα αγριολούλουδα, ήταν ένας κόσμος οικείος για τον Γιώργο Μανουσάκη. Τον είχε αγαπήσει και θαυμάσει από παιδί. Τα καλοκαίρια, στο Πετροκέφαλο Μαλεβιζίου, κοντά στον θείο Επαμεινώνδα, έμαθε να γνωρίζει, όπως γράφει ο ίδιος, «τα χόρτα που τρώγονται, τα ονόματα των δέντρων, των λουλουδιών και άλλα πολλά». Αργότερα μελέτησε τον φυσικό κόσμο με τον ζήλο και την επιμέλεια ενός ερευνητή και τον απαθανάτισε με την ευαισθησία ενός ζωγράφου, αλλά και με τις φωτογραφίες του.

΄Εγραφε το 1981 με την ευκαιρία μιας σειράς εκδηλώσεων που είχαν διοργανωθεί

από το Καλλιτεχνικό Πνευματικό Κέντρο «΄Ωρα» για το έργο του: «Το ενδιαφέρον μου για τα αγριολούλουδα δεν είναι κάτι το νέο. ΄Ισως υπάρχει ακόμα στα συρτάρια μου, εκεί όπου φυλάζω τα παλιά μου πράγματα, ένα τετράδιο της ιχνογραφίας με ένα σχέδιο που παριστάνει ένα κυκλάμινο με το φύλλο του. Το σχέδιο αυτό, αν και είναι παιδικό, είναι αρκετά πιστό και αποδίδει με ακρίβεια το θέμα. Τα χρώματα σημειώνονται πάνω στο σχέδιο με τα ονόματά τους, που χρησίμευσαν για να μου υπενθυμίσουν τα φυσικά χρώματα, όταν αργότερα το χρωμάτισα, χωρίς να έχω στα χέρια μου το μοντέλο. Κάτω από το σχέδιο αυτό υπάρχει το όνομα του λουλουδιού «Κυκλάμινο» που το έμαθα τότε για πρώτη φορά από τον πατέρα μου, και μια χρονολογία, η χρονολογία: 14 Σεπτεμβρίου 1928.

Αν και το σχέδιο αυτό θυμίζει πολύ φυσική ιστορία, δεν σημαίνει ότι το ενδιαφέρον μου για τα λουλούδια ήταν επιστημονικό. Ποτέ δεν σκέφτηκα να εγκαταλείψω τη ζωγραφική και να επιδοθώ στη βοτανική. Απλώς είχα εντυπωσιασθεί από το φανταστικό πλούτο των

μορφών και των χρωμάτων που ανακαλύπτει κανείς όταν ερευνά αυτόν τον άγνωστο κόσμο των λουλουδιών και ήθελα να τον αποτυπώσω με τα σχέδιά μου.

Πολύ αργότερα άρχισα να ζωγραφίζω συστηματικά και να φωτογραφίζω τα  λουλούδια, εντοπίζοντας το ενδιαφέρον μου, στα ελληνικά αγριολούλουδα. Παράλληλα αγόρασα και μερικά ειδικά βιβλία που με βοήθησαν να βρίσκω τα επιστημονικά τους ονόματα (τα λατινικά) να τα ταυτίζω και να τα ταξινομώ. ΄Ετσι το ενδιαφέρον μου για τα αγριολούλουδα σιγά-σιγά ξεπέρασε τα όρια της αισθητικής θεώρησης και άρχισε να απλώνεται και στο χώρο της έρευνας. Σ’ αυτό όμως, οφείλω να ομολογήσω, ότι συνετέλεσε και ο εκ Βορείου Ελλάδος αγαπητός μου φίλος και γνωστός συγγραφέας και ζωγράφος Ν.Γ. Πεντζίκης, που γι’ αυτόν ο χώρος της βοτανικής ήταν περισσότερο οικείος.

΄Ισως όμως το πάθος που με διακρίνει οσάκις καταπιάνομαι με μια δουλειά, καθώς και η μεγάλη μου υπομονή και επιμονή ήσαν εκείνα που με βοήθησαν περισσότερο να ξεπεράσω τις πολλές και ποικίλες δυσκολίες που απάντησα στο δρόμο μου για να κατορθώσω να συγκεντρώσω το υλικό της συλλογής μου, που αποτελείται κυρίως από έγχρωμες διαφάνειες των 6Χ6 και των 35 χιλ.».

Φωτογραφίες του Μανουσάκη κόσμησαν το 1981 και το ετήσιο καλλιτεχνικό ημερολόγιο της Εμπορικής Τράπεζας που ήταν αφιερωμένο στα ελληνικά αγριολούλουδα. Ο ίδιος είχε και την καλλιτεχνική επιμέλεια για τη σύνθεση και την παραγωγή του. Αυτό που επεδίωκε μ’ αυτό το Ημερολόγιο, όπως έγραφε στο σχετικό επεξηγηματικό σημείωμα, δεν ήταν να βρει κανείς εκεί νέα σπάνια είδη· φιλοδοξία του ήταν το ημερολόγιο αυτό «…να προσφέρει μια αληθινή αισθητική συγκίνηση στο θεατή, να τον φέρει πιο κοντά στα πλάσματα του Δημιουργού, να τον παρακινήσει να σέβεται το περιβάλλον του, και να τον αποτρέψει από την αλόγιστη καταστροφή του».

Δικές του λήψεις για αγριολούλουδα και σύντομα σχετικά κείμενά του έχουν δημοσιευθεί σε βιβλία, περιοδικά και ημερολόγια. Μεταξύ των άλλων, δημοσιεύθηκε

το 1997 ένα άρθρο του για τα ελληνικά αγριολούλουδα, με πλούσια εικονογράφηση, στο περιοδικό «Γεύση» (΄Ανοιξη 1997).

Στα χειρόγραφά του σώζονται πολλές σημειώσεις για φυτά, για σπάνια είδη από διάφορες περιοχές της Ελλάδος και έχει δημοσιεύσει επίσης σχετικά κείμενα. Από το 1990 ήταν τακτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας της Φύσης· στο περιοδικό της δημοσιεύθηκε το 2003 το τελευταίο άρθρο του Μανουσάκη με τίτλο «Μια εικόνα μοναδική», όπου καταγράφει τα «μυριστικά» υλικά που είχε χρησιμοποιήσει ένας ιερέας από το χωριό Μόρια της Μυτιλήνης για την κατασκευή μιας εικόνας της Παναγίας.

Το αρχείο του με τα αγριολούλουδα, κυρίως διαφάνειες, το είχε ταξινομήσει με πολλή φροντίδα, είχε ταυτίσει τα διάφορα είδη και τα είχε καταγράψει με τις ελληνικές και λατινικές ονομασίες τους. Μόνον ένας άνθρωπος με την υπομονή και την επιμονή του Μανουσάκη θα μπορούσε, παράλληλα με τη ζωγραφική του, να  ασχολείται με τόση επιμέλεια και τόση αφοσίωση μ’ ένα τόσο εξειδικευμένο και άγνωστο για τους πολλούς θέμα, όπως είναι τα αγριολούλουδα. Μετά τον θάνατό του, η οικογένειά του δώρισε ολόκληρο το φωτογραφικό του αρχείο –μαζί και τα αγριολούλουδα– στο Μουσείο Μπενάκη.

    

  

   

 

  

  

 

 
   

 

Σύντομα θα αναρτηθούν και άλλα λουλούδια του Γ. Μανουσάκη

ΣΗΜ.: 

1.   Τα κείμενα στη σελίδα προέρχονται κυρίως από το βιβλίο Γ. ΜΑΝΟΥΣΑΚΗΣ (Αγγελική Κόκκου - Μυρτώ Κουμβακάλη).

2.   Όλες σχεδόν οι φωτογραφίες των έργων που παρουσιάζονται στο Blog έγιναν από τον φωτογράφο έργων τέχνης Ανδρέα Σκιαδαρέση και ελάχιστες από τον Χρήστο Αδαμόπουλο.

3.   Οι πίνακες του Γιώργου Μανουσάκη που παρουσιάζονται στη σελίδα βρίσκονται σε Πινακοθήκες, Τράπεζες, Οργανισμούς, Ιδιωτικές συλλογές εσωτερικού και εξωτερικού και στο αρχείο του καλλιτέχνη.

4.   Στη σελίδα γίνεται μόνον παρουσίαση του πλούσιου καλλιτεχνικού έργου του Γιώργου Μανουσάκη και δεν πραγματοποιείται καμία εμπορική συναλλαγή. Το Blog «Αρχείο ζωγράφου Γ. Μανουσάκη» δεν αγοράζει ούτε πουλά έργα ζωγραφικής ή πάρεργα του καλλιτέχνη.